قله الیمستان + مسیر دسترسی و نکات صعود

قله الیمستان، یکی از زیباترین مسیرهای کوهنوردی و طبیعت‌گردی شمال ایران است. صبح‌های جاده‌ی هراز همیشه بوی مه و خاک خیس می‌دهد. کمی بعد از کیلومتر ۱۴۰، در جایی میان پیچ‌وخم جاده، تابلویی کوچک تو را به مسیر فرعی روستای الیمستان می‌برد؛ روستایی که در میان جنگل‌های هیرکانی پنهان شده و آغاز یکی از محبوب‌ترین مسیرهای طبیعت‌گردی و کوهنوردی شمال ایران است.

قله الیمستان جایی است که مسیرش بیش از مقصدش آرامت می‌کند. درختان راش و بلوط شاخه‌هایشان را به هم رسانده‌اند و دالانی سبز ساخته‌اند که قدم زدن زیرش شبیه عبور از رویایی مه‌آلود است.

موقعیت جغرافیایی و مشخصات قله الیمستان

قله الیمستان در جنوب شرقی شهر آمل و در دل رشته‌کوه‌های فیروزکوه قرار دارد. ارتفاع آن ۲۵۰۶ متر از سطح دریا است و در روزهای صاف، در ابتدای مسیر و نزدیک قله، می‌توان قله‌ی باشکوه دماوند را از دور دید.

این منطقه بخشی از جنگل‌های هیرکانی است؛ جنگل‌هایی با قدمتی بیش از ۵۰ میلیون سال، از بازمانده‌های دوران سوم زمین‌شناسی.

عکس: سمانه علام‌نژاد

• ارتفاع: ۲۵۰۶ متر
• درجه سختی: متوسط (۴ از ۱۰)
• مدت پیمایش: حدود ۷ تا ۸ ساعت رفت‌وبرگشت
• مسافت کل مسیر: حدود ۱۵ کیلومتر
• مختصات جغرافیایی: N 36° 09′ 54.01″ – E 52° 23′ 37.01″

مسیر دسترسی به قله الیمستان از تهران

برای رسیدن به الیمستان، باید از جاده هراز حرکت کنید. در کیلومتر ۱۴۰، تابلوی «امامزاده لهاش» را خواهید دید. از آنجا وارد مسیر فرعی سمت راست شوید و پس از چند دقیقه، در دوراهی بعدی مسیر چپ را انتخاب کنید.

این جاده‌ی فرعی حدود ۷ کیلومتر طول دارد و پس از عبور از روستای لهاش، به روستای الیمستان می‌رسد؛ نقطه‌ای که مسیر پیاده‌روی و صعود از آن آغاز می‌شود.

مسیر صعود به قله الیمستان

صعود از روستای الیمستان آغاز می‌شود. مسیر با شیبی ملایم در دل جنگل پیش می‌رود؛ درختان راش و بلوط، بوته‌های ازگیل و آلوچه، و شاخه‌هایی که گاهی در هم گره خورده‌اند و راه را شبیه تونلی سبز کرده‌اند. در ابتدای مسیر تا دشت، پارچه‌های رنگی کوچکی به درختان آویزان شده که نشانه‌ی مسیر درست هستند.

عکس: سمانه علام‌نژاد

پس از حدود یک ساعت، جنگل باز می‌شود و دشت الیمستان با چمنزارهای نرم و گل‌های رنگارنگ پیش رویت قرار می‌گیرد — محلی عالی برای استراحت یا برپایی چادر.
نمای قله دماوند از این نقطه خیره‌کننده است. بیشتر طبیعت‌گردان فقط تا اینجا می‌آیند و مسیر صعود را ادامه نمی‌دهند. متأسفانه دشت گاهی پر از زباله‌های رهاشده است که تا اطراف پخش شده است.

عکس: سمانه علام‌نژاد

پس از دشت، مسیر دوباره وارد جنگل می‌شود و بکرتر می‌شود. در بخش‌هایی پوشش گیاهی متراکم است و پاکوب مسیر گم می‌شود؛ بنابراین دقت و مسیر‌یابی اهمیت زیادی دارد.

عکس: سمانه علام‌نژاد

با خروج از جنگل، دوباره دماوند در سمت راستت نمایان می‌شود. مسیر زیگزاگی تا پای قله ادامه دارد. درست زیر قله، دو گودال بزرگ دیده می‌شود که به آن‌ها نقش پای رستم می‌گویند.
بر اساس روایت محلی، رستم در نبردی با دیو سفید در این‌جا زانو زده است. این نقش‌ها را حتی از Google Maps هم می‌توان دید.

چند دقیقه آخر مسیر، شیبی نسبتا تندی دارد که به قله می‌رسد. از فراز قله، چشم‌انداز دماوند در شرق، منظره‌ای است که هیچ کوهنوردی آن را فراموش نمی‌کند. البته در روزهایی که هوا ابری و مه‌آلود باشد ممکن است مسیر و جذابیت‌هایش به درستی دیده نشود.

شاید ارتفاع الیمستان به اندازه‌ی دماوند یا سبلان نباشد، اما حس رسیدن به قله‌اش چیزی از آن‌ها کم ندارد — به‌ویژه وقتی باد خنک کوه بر صورتت می‌وزد و ابرها زیر پایت حرکت می‌کنند.

مسیرهای صعود قله الیمستان

الیمستان دو مسیر اصلی دارد:

۱- مسیر روستای الیمستان (اصلی‌ترین مسیر) – حدود ۳ ساعت تا قله، مناسب برای افراد مبتدی تا نیمه‌حرفه‌ای (با احتساب استراحت و عکاسی).

۲- مسیر فیلبند به الیمستان – مسیری طولانی‌تر و چالش‌برانگیزتر، با چشم‌اندازهای بی‌نظیر از جنگل و ابر.

مسیر صعود از روستای الینستان

پوشش گیاهی و جانوری الیمستان

جنگل الیمستان بخشی از جنگل‌های هیرکانی است و تنوع گیاهی بسیار زیادی دارد:
راش، بلوط، ولیک، ازگیل، و آلوچه‌های جنگلی که در بهار و تابستان زیر نور آفتاب می‌درخشند.

در این جنگل گاهی رد پای اسب‌های وحشی، گراز، خرس و گرگ دیده می‌شود، اما معمولاً به انسان نزدیک نمی‌شوند.

نام «الیمستان» از گیاهی به نام الیما گرفته شده — نوعی تره‌ی کوهی که در بهار می‌روید و اهالی با آن آش و کوکوسبزی درست می‌کنند.

امکانات و اقامت در مسیر قله الیمستان

در مسیر یا اطراف قله، هتل یا فروشگاه رسمی وجود ندارد.
بنابراین بهتر است وسایل ضروری، آب کافی و خوراکی سبک همراه داشته باشید.

برای اقامت شبانه، دشت الیمستان بهترین گزینه برای برپایی چادر است؛ محلی باز، امن و با چشم‌انداز کوه‌های اطراف.

بهترین زمان صعود به الیمستان

• بهار (اردیبهشت و خرداد): سرسبز و خنک، با گل‌های کوهی و هوای پاک.
• پاییز (مهر و آبان): جنگل در رنگ‌های نارنجی و طلایی، مناسب عکاسی.
• زمستان: مسیر پوشیده از برف، مناسب افراد باتجربه با تجهیزات فنی.

عکس: سمانه علام‌نژاد، آبان ۱۴۰۲

پرسش‌های متداول درباره قله الیمستان

آیا قله الیمستان برای افراد مبتدی مناسب است؟
بله، مسیر اصلی با شیب ملایم و پاکوب مشخص برای افراد مبتدی تا نیمه‌حرفه‌ای مناسب است.

در مسیر چشمه آب وجود دارد؟
خیر، چشمه‌ای در مسیر نیست. حتماً آب کافی همراه داشته باشید.

آیا امکان کمپینگ وجود دارد؟
بله، در دشت الیمستان می‌توان چادر برپا کرد.

آیا نیاز به تجهیزات فنی است؟
خیر، اما کفش مناسب، لباس گرم و جی‌پی‌اس توصیه می‌شود.

در الیمستان، مهمان زمین باشیم

الیمستان فقط یک مقصد گردشگری نیست؛ بخشی از جنگل‌های ارزشمند هیرکانی است که هزاران سال قدمت دارند. وقتی وارد این مسیر می‌شویم، در واقع پا به خانه‌ی درختان، پرندگان و چشمه‌های زنده‌ای می‌گذاریم که سال‌هاست در سکوت نفس می‌کشند.

• اگر برای پخت‌وپز یا چای دم‌کردن در مسیر توقف می‌کنید، بهتر است از اجاق گازی کوچک یا شعله مسافرتی استفاده کنید تا شاخه‌ای از درختان نشکند.
• زباله‌ها را حتماً تا شهر همراه خود ببرید؛ حتی کوچک‌ترین تکه پلاستیک هم ممکن است سال‌ها در خاک بماند و به حیات جانوران آسیب بزند.
  اگر ته‌سیگار یا دستمال کاغذی‌تان را رها کنید، شاید باد آن را تا دل جنگل ببرد، جایی که دیگر کسی جمعش نکند.
• در مسیرهای شلوغ، بهتر است گروه‌ها از هم فاصله بگیرند تا سکوت جنگل حفظ شود.
• اگر حیوانی را دیدید، تنها تماشایش کنید — آنجا خانه‌ی اوست، نه ما.

برای آشنایی بیشتر با اصول محیط‌ زیستی در طبیعت، پیشنهاد می‌کنیم مطلب نقش کوهنوردان در حفظ محیط کوهستان را در مجله هایکر مطالعه کنید.